Sparetiltak

Er hausting av naturressursar eit bra klimatiltak? Det er jo mykje godt ein kan lage av rips.

Gunn- Britt orienterer oss om hennar sparetiltak nett å spare miljø. Så eg tenkte eg kanskje kunne matche? Gukse til representantene er jo helt genialt. For øvrig praktisk og fint og. Dessuten kunne vi jo laga den sjølve, med eit aldri så lite kurs. Så viderefører vi tradisjonell kunnskap i samme slengen.

Kjøtt-prosjektet er eg kanskje heller skeptisk til. Er kjøtt verkeleg ein så stor klimatrussel? Kva for konsekvensar får det om ein slutas å ete kjøtt? Kanskje ein heller bør spise mat som produseres i nærmiljøet? Vel, problemet er at ein del av den maten og er vorte frakta kloden rundt. Javel.. då får vi sjå å få ut sjarken og hente fisk. Men hjelper det?

I prestegård har vi vore nøye med sortering av søppel. Plast hit, papir dit osv. Og sjølvsagt trudd at vi har vore så miljøvenlege. Dessuten er visst Romsdal på topp når det gjeld kjeldesortering. Men mogleg har vi tatt feil, for idag sa dei på dagsnytt at det visstnok ikkje hjelper.

Hmmm... men kva då?

Gunn- Britt sin gjenbruk likar eg. Enkel å fylgje. Særleg når ei bur i eit stort hus, og slekta skal flytte rundt og har ein heil del å kvitte seg med. Eit skap her, og ein skjenk der er fine greier. Dessuten er finn.no og loppemarked kjekt å ha. Så då tel vel kanskje det litt? Og det fine skjørtet mitt, sjølsydd av kule gardinar som ikkje passa på nokre av vindauga tel vel pittelitt? At vi har tenkt på EL- bil tel nok ikkje? Det nyttar jo ikkje å tenke, her kreves handling.

Sjølberging må jo ha noko å seie. Prestegården er full av frukt og bær. Dessuten så har vi jo sjarken + nokre italienerar som likar å fiske til heile bygda. Litt sjølberga er vi altså, så nokre poeng scorer vi vel?

Måtehold er viktig. Om ikkje anna så moralsk. Eg trur ikkje eg redder verden med gjenbruksfilosofi og kjeldesortering. Men det gir no god samvit om ikkje anna....

Dessuten så bør Sametinget ha ein klimaplan, for ikkje å snakke om å verte eit miljøfyrtårn!

Eg synst det er viktig at barna våre får gode haldningar. Dessuten er det jo kjekt å erte lillebror når ein plukkar bær.

Lånudibme Sámen

Mij sámediggeájrasa máhttep ådå ássjijt Samediggeplenumen árvalit. Muv árvalus le oahppe-lånudime birra. Muv mielas le dát buorre árvalus. NSR sihtá sáme oahppe galggi oadtjut máhtelisvuodajt dårjagijt åhtsåt lånudibmáj ja oahppam-mannojda.

Vi sametingsrepresentantar kan foreslå nye saker for Sametingets plenum. Forslaget mitt er om utveksling i Sábme. Vi i NSR vil at samiske skoleelever skal få mulighet til å søke om støtte til utveksling og studieturer.

Muv ássje:
(norsk tekst under)

Lånudibme Sámen

NSR oajvvat doarjjaårnik ásaduvvá gånnå sáme oahppe vuodoskåvlån ja joarkkaskåvlån bessi dårjav åhtsåt lånudibmáj ja oahppomanojda. NSR miejnni dákkir doarjjaårnik galgaluluj ájnegis oahppijda ja aj skåvllåklássajda gudi sihti ietjá guovlojt Sámen guossidit.

Jáhkkep dákkir årnigis båhti viehka moadda vuogas båhtusa, duola dagu oahppe bessi dåbddusin sjaddat ja diedojt oadtjot ietjá sáme guovloj birra. Dákkir årniga nanniji sáme aktijvuodav, aj rijkkarájáj rastá. Sáme lånudime årniga li aj viehkken oahppij måvtåstuhttemav sámegiela fága gáktuj lasedit.

NSR sihtá Sámedigge galggá dákkir lånudimårnigav Sámedikke budsjehta baktu háldadit, ja sihtá sámediggerádde ássjijn barggagoahtá.


Utveksling i Sábme

NSR foreslår at det opprettes en støtteordning hvor samiske skoleelever i grunnskole og videregående skole kan søke om støtte til utveksling og studieturer. NSR mener en slik støtteordning bør være for både enkeltelever og skoleklasser som ønsker å reise til andre områder i Sápmi.

En slik ordning vil kunne få mange ringvirkninger, blant annet vil elevene kunne bli bedre kjent med og få nærmere kunnskap om andre samiske områder. Slike ordninger vil være viktig for å styrke det samiske felleskapet, også over landegrensene. Ordninger for samisk utveksling kan bidra til å øke elevenes motivasjon for samiskfaget.

NSR vil at Sametinget skal forvalte en slik utvekslingsordning over Sametingets budsjett, og ønsker at sametingsrådet følger opp denne saken.

Levende skular - levende bygder

Skulen i Musken er no historie. (Bilete henta frå nrk.no)

Om nokon synst det manglar engasjement på grasrota, så er det berre å foreslå at ein eller annen skule skal leggjast ned. Då kan ein garantere at folk flest sprett opp ifrå godstolen og er kampklare.

Nåde dei politikane som fjerner skulen! I allefall om dei gjer det rett før eit val.

Skolestruktur engasjerer. Også på Sametinget. Nå- idag skal vi debattere om grendeskular i samiske områder, og eg regne med en debatt med engasjerte samepolitikarar. Heime – i Bud er folk også kampklare. Der har nokon foreslått å fjerne ungdomsskulen fra bygda.

Eg har tenkt litt på kvifor skule i lokalmiljøet er så viktig for folk. Andre og alternative skular er jo som regel ikkje sååå langt unna, så reisevei vil i mange tilfeller ikkje bli alt for lang. Så kva er då så farleg med å legge ned små grendeskuler?

Ein skule oppfattes ofte som å vere sjølve livsnerven i bygdene. Å leggje ned skoler, kan vere det samme som å leggje ned bygder. Ja, og sterke, livskraftige og vitale bygder vil vi jo ha. Skolepolitikk er sånn sett på mange måter det samme som distriktspolitikk. Båndene mellom skular og lokalsamfunn er sterkt. Kanskje sterkare i bygder enn i byer?

I skulenedleggjingsdebattar vert ein ofte møtt med ulike påstandar som ”Jo, men elevane treng å kome til større skuler fordi dei må få meir sosial trening”. ”Jo, men det er jo så mykje betre læringsmijø på større skular”. ”Lærarane vil få større fagmiljø- noko som vil påvirke læringsmiljøet”. Slike påstandar opplever eg at ofte er henta ut ifra lause lufta. Det rører også ved nokre tema som i såfall må debatterast grundigare.

Ja, for kva er eit godt læringsmiljø? Vil lærarane eigentleg få betre fagmiljø? Eller er det mogleg å nå dette på anna vis? Kva for rolle har kontakten mellom lærar og elev? Vert det betre med flere eller færre elevar per lærar? Kva for samfunnsmessige konsekvenser får det om skulen vert borte? Kva vil det seie for enkeltelevar?

Eg trur på nærmiljøskulen. Eg trur på nærleik mellom elevar og lærarar.

Nedlegging av skular i samiske områder meiner eg er spesielt sårbart. Slike skular har ofte opparbeidd seg ein kompetanse på samisk språk og kulturopplæring, som vil forsvinne om skulen leggjast ned. Eg trur ikkje det er så enkelt at dette berre førast videre til neste skule. Den kompetansen som jo er i skulen er jo ofte også tett knytta til lokalmiljøet rundt skulen. Derfor kan ofte nedleggjing av skuler i samiske grender få større konsekvensar for samiske språk og kulturar enn ein liker å tru.

Girl-power!

Foto: Scanpix

Det måtte kvinner for å hanke inn norsk OL-gull! Det passar jo fint for oss feminister.

Så kom gullet- endeleg! Og jammen enda eit. Enorme prestasjonar av Marit Bjørgen og Tora Berger. Eg synst det er så fasinerende når dei mot slutten berre tek fram fleire krefter gudene-veit-kor-ifrå. Men OL er altså redda - for Noreg.

Sånn ellers er eg ikkje akkurat veldig interessert i sport, men når det er store mesterskap, som OL, vert eg fort hekta. Ikkje akkurat så god start for Noreg denne gongen, men sånn kan det visst gå om ein ikkje held seg inne med urfolk. Snakkar vi kanskje om native-power og?

Layout- trøbbel

Ja, då har eg forsøkt å endre design på bloggen, men eg fekk det ikkje til. Eg vil ha denne fine blomsten på toppen. Helst til venstre. Eller høyre. Men eg finn ikkje ut korleis....

Kanskje ein gong... Nyt den her så lenge ;)

Same- Molde

Sameflagg i Molde 6.februar. Visstnok for tredje gang. Svært bra! Molde er jo slettes ikkje værst.

Ellers var vi omkring tjuefem samla på RØD i Molde sentrum. Glade og fornøyde.

I allefall Astrid og eg:
Foto: Leif Andersen

Hurra for 6.februar!

Idag: Samisk nasjonaldag. Eller Samefolkets dag, om du vil. Det er stadig diskusjon hvorvidt man kan bruke begrepet nasjonaldag.

I følge caplex.no så er en nasjon : folk med felles språk og tradisjoner, oftest organisert i en nasjonalstat. Så å kalle det for nasjonaldag går fint an, selv om vi bor i fire forskjellige nasjonalstater, og ikke er organisert i en egen.

Man kan undres hvorfor det er så mye motstand mot selve begrepet. Muligens er det en hel del som blander sammen begrepene nasjon og nasjonalstat. Man kan jo være flere nasjoner i en nasjonalstat. Men for all del: Samefolkets dag klinger også bra. Dessuten kjemper jeg ikke for en samisk stat. Så er nå det også sagt.

I morgen skal jeg ta kofta på og kjøre inn til Molde. Vi skal møtes på RØD i totida. Englebarna spurte hva man egentlig gjør på Samedagen. Ja, og dessuten, så blir vi vel kanskje mange? Eh, trolig ikke, måtte jeg si. Vi blir sikkert ikke så veldig mange, siden Molde ikke akkurat er kjent for å ha tett samisk befolkning..... Men forhåpentligvis blir vi synlige, og kanskje får vi kontakt med enda flere samer vi ikke kjenner.

Dessuten flagger sikkert Molde kommune med sameflagg. Det gjorde de allefall ifjor.

For to år siden bodde jeg i Oslo. Da feiret jeg i byen på dagtid og i Eidsvollbygningen på kvelden. Laila Stien leste noveller.Jeg holdt en tale. Det var en magisk stemning, og en fantastisk kveld. I år har jeg en hilsen på hjemmesida deres.

Gratulerer med dagen!! Vuorbbe biejvijn!!

Lyst å feire du også? Men vet ikke hva og hvor? Ta en titt på nsr.no da vel.